تقلب و اشتباه در حسابرسی

موضوع : تقلب و اشتباه در حسابرسی

توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

مقدمه :
قصور یا کوتاهی حسابرس زمانی رخ میدهد که حسابرس کمترین دقتی که طبق استانداردها میبایست اعمال نماید را نیز اعمال ننموده است قصور، عدول از حد اقل هاست و حسابرس مسئولیت مستقیم تبعات آن را بر عهده دارد.
سهل انگاری زمانی رخ میدهد که حسابرس حد معقول مراقبت و هوشیاری که از یک حسابرس حرفه ای انتظار میرود را رعایت ننموده باشد. حدمعقول مراقبت و هوشیاری با استفاده از قضاوت حسابرسان و در چارچوب احتمال خطر،اهمیت و وضعیت ساختار کنترل های ذاخلی تامین میشود و بیشتر به سقف بالای اعمال مراقبت نزدیک است تا به حداقل ها و حسابرس نیز در شرایط خاص در این رابطه مسئولیت دارد.
تقلب کلمه تقلب همواره با قصد و نیت فریبکاری همراه است و هنگامی بروز میکند که حسابرس با قصد و نیت فریبکاری و (عمدتا با همدستی مدیریت) نوع و محتوای گزارش خود را به گونه ای غیر واقعی ارائه مینماید.
معادل تقلب در رویه های قضایی مربوط به دادگاههایی که بر علیه حسابرسان مطرح شده، عموما قصور را "معادل تقلب" تریف نموده و مجازات تقلب را برای قصور در نظر میگیرند.
تقلب و اشتباه در حسابرسی :
.هدف‌ اين‌ بخش‌، ارائه‌ استانداردها و راهنماييهاي‌ لازم‌ درباره‌ مسئوليت‌ حسابرس‌ در ارتباط‌ با تقلب‌ و اشتباه‌ در حسابرسي‌ صورتهاي‌ مالي‌ است‌. اگرچه‌ محور اين‌ استاندارد، مسئوليت‌ حسابرس‌ درباره‌ تقلب‌ و اشتباه‌ است‌، اما مسئوليت‌ اصلي‌ پيشگيري‌ و كشف‌ تقلب‌ و اشتباه‌ به‌ عهده‌ مديريت‌ واحد مورد رسيدگي‌ مي‌باشد.
2 .حسابرس‌ هنگام‌ برنامه‌ ريزي‌ و اجراي‌ روشهاي‌ حسابرسي‌ و ارزيابي‌ و گزارشگري‌ نتايج‌ حاصل‌ بايد خطر وجود تحريف‌ با  اهميت‌ در صورتهاي‌ مالي‌ را كه‌ از تقلب‌ يا اشتباه‌ ناشي‌ مي‌شود، در نظر گيرد.
تقلب‌ و اشتباه‌ و ويژگيهاي‌ آنها
3 .تحريف‌ در صورتهاي‌ مالي‌ مي‌تواند از تقلب‌ يا اشتباه‌ ناشي‌ شود.  " اشتباه‌ "  عبارتست‌ از هرگونه‌ تحريف‌ سهوي‌ در صورتهاي‌ مالي‌ (شامل‌ حذف‌ يك‌ مبلغ‌ يا يك‌ مورد افشا) مانند :
•اشتباه‌ در گرداوري‌ يا پردازش‌ اطلاعات‌ مبناي‌ تهيه‌ صورتهاي‌ مالي‌.
•براورد حسابداري‌ نادرست‌ ناشي‌ از ناديده‌ گرفتن‌ يا تفسير نادرست‌ حقايق‌.
•اشتباه‌ در بكارگيري‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ مرتبط‌ با اندازه‌گيري‌،  شناسايي‌، طبقه‌بندي‌، ارائه‌ يا افشا.
4 ." تقلب‌ "  عبارتست‌ از هرگونه‌ اقدام‌ عمدي‌ يا فريبكارانه‌ يك‌ يا چند نفر از مديران‌،  كاركنان‌ يا اشخاص‌ ثالث‌، براي‌ برخورداري‌ از يك‌ مزيتي‌ ناروا يا غيرقانوني‌. هرچند تقلب‌ يك‌ مفهوم‌ قانوني‌ گسترده‌ دارد،  اما آنچه‌ به‌ حسابرس‌ مربوط‌ مي‌شود، اقدامات‌ متقلبانه‌اي‌ است‌ كه‌ به‌ تحريف‌ با  اهميت‌ در صورتهاي‌ مالي‌ مي‌انجامد. هدف‌ برخي‌ از تقلبات‌ ممكن‌ است‌ تحريف‌ صورتهاي‌ مالي‌ نباشد.  حسابرسان‌ درباره‌ وقوع‌ تقلب‌ قضاوت‌ حقوقي‌ نمي‌كنند. تقلبي‌ كه‌ با دخالت‌ يك‌ يا چند نفر از مديران‌ واحد مورد رسيدگي‌ روي‌ مي‌دهد به‌ عنوان‌  " تقلب‌ مديران‌ " و تقلبي‌ كه‌ تنها توسط‌ كاركنان‌ واحد مورد رسيدگي‌ صورت‌ مي‌پذيرد به‌ عنوان‌  " تقلب‌ كاركنان‌ "  ناميده‌ مي‌شود. در هر دو حالت‌، ممكن‌ است‌ تباني‌ با اشخاص‌ ثالث‌ خارج‌ از واحد مورد رسيدگي‌ نيز وجود داشته‌ باشد.
 5 .حسابرس‌ در بررسي‌ تقلب‌ دو نوع‌ تحريف‌ عمدي‌ را مدنظر دارد :
 الف- تحريف‌ ناشي‌ از گزارشگري‌ مالي‌ متقلبانه‌.
 ب‌ - تحريف‌ ناشي‌ از سوء استفاده‌ از داراييها.
6 .گزارشگري‌ مالي‌ متقلبانه‌ با تحريف‌ يا حذف‌ مبالغ‌ يا موارد افشا از صورتهاي‌ مالي‌ به‌ عمد و به‌ منظور فريب‌ استفاده‌كنندگان‌ صورتهاي‌ مالي‌،  سر و كار دارد.  گزارشگري‌ مالي‌ متقلبانه‌ مي‌تواند شامل‌ موارد زير باشد:
•فريبكاري از قبيل‌ سندسازي‌ و دستكاري‌ يا تغيير سوابق‌ حسابداري‌ يا مدارك‌ پشتوانه‌ تهيه‌ صورتهاي‌ مالي‌.
•ارائه‌ نادرست‌ يا حذف‌ عمدي‌ رويدادها،  معاملات‌ يا ساير اطلاعات‌ با  اهميت‌ در صورتهاي‌ مالي‌.
•بكارگيري‌ نادرست‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ مرتبط‌ با اندازه‌گيري‌، شناسايي‌، طبقه‌بندي‌، ارائه‌ يا افشا به‌ عمد.
7 .سوءاستفاده‌ از داراييها شامل‌ سرقت‌ داراييهاي‌ واحد مورد رسيدگي‌ است‌.  سوءاستفاده‌ از داراييها مي‌تواند به‌ راههاي‌ گوناگون‌ (شامل‌ اختلاس‌ دريافتها،  سرقت‌ داراييهاي‌ ثابت‌ مشهود يا نامشهود يا پرداخت‌ وجه‌ نقد از بابت‌ كالا و خدماتي‌ كه‌ دريافت‌ نشده‌ است‌)  انجام‌ شود و اغلب‌ به‌منظور پنهان‌ كردن‌ سرقت‌ داراييها، با سوابق‌ يا مدارك‌ ساختگي‌ يا گمراه‌كننده‌ همراه‌ است‌.
8 . تقلب‌ شامل‌ وجود انگيزه‌ براي‌ ارتكاب‌ تقلب‌ و استفاده‌ از فرصت‌ جهت‌ ارتكاب‌ آن‌ است‌. بعضي‌ افراد ممكن‌ است‌، مثلا  به‌دليل‌ خرج‌ بيش‌ از درآمد، انگيزه‌ سوء استفاده‌ از داراييها را پيدا كنند. مديران‌ ممكن‌ است‌ به‌ دليل‌ فشارهاي‌ درون‌ يا برون‌ سازماني‌ براي‌ كسب‌ سود مورد انتظار (و شايد غير واقع‌بينانه‌) به‌ گزارشگري‌ مالي‌ متقلبانه‌ روي‌ آورند؛ به‌ويژه‌، هنگامي‌ كه‌ پيامدهاي‌ عدم‌ دستيابي‌ به‌ آن‌، براي‌ مديران‌ اهميت‌ داشته‌ باشد. فرصت‌ گزارشگري‌ مالي‌ متقلبانه‌ يا سوء استفاده‌ از داراييها هنگامي‌ مي‌تواند پديد آيد كه‌ فرد مي‌داند به‌ دلايلي‌ چون‌ مورد اعتماد بودن‌ يا آگاهي‌ از وجود ضعفهاي‌ خاص‌ در سيستم‌،  كنترلهاي‌ داخلي‌ را مي‌توان‌ ناديده‌ گرفت‌.
9 . وجه‌ تمايز بين‌ تقلب‌ و اشتباه‌، عمدي‌ يا غيرعمدي‌ بودن‌ اقدامي‌ است‌ كه‌ به‌ تحريف‌ در صورتهاي‌ مالي‌ بينجامد. تقلب‌،  برخلاف‌ اشتباه‌، عمدي‌ است‌ و معمولا  با كتمان‌ آگاهانه‌ حقايق‌ همراه‌ است‌. اگرچه‌ حسابرس‌ ممكن‌ است‌ بتواند فرصتهاي‌ بالقوه‌ ارتكاب‌ تقلب‌ را شناسايي‌ كند اما،  تشخيص‌ نيت‌ مرتكب‌،  اگر غير ممكن‌ نباشد،  براي‌ وي‌ بسيار دشوار است‌، به‌ويژه‌، در موضوعاتي‌ كه‌ به‌ قضاوت‌ مديريت‌ برمي‌گردد  (مانند براوردهاي‌ حسابداري‌ و بكارگيري‌ درست‌ و مناسب‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌).
‌ مسئوليت‌ مديريت
10. مسئوليت‌ اصلي‌ پيشگيري‌ و كشف‌ تقلب‌ و اشتباه‌ با مديريت‌ واحد مورد رسيدگي‌ است‌. مديريت‌ براي‌ پيشگيري‌ و كشف‌ تقلب‌ و اشتباه‌ نيازمند انجام‌ موارد زير در واحد مورد رسيدگي‌ است‌ :
•ايجاد جو مناسب‌.
•ايجاد و حفظ‌ فرهنگ‌ درستكاري‌ و ارزشهاي‌ والاي‌ اخلاقي‌.
•برقراري‌ كنترلهاي‌ مناسب‌.
11 . مسئوليت‌ مديريت‌ واحد مورد رسيدگي‌ اطمينان‌ يافتن‌ درباره‌ درستي‌ سيستم‌هاي‌ حسابداري‌ و گزارشگري‌ مالي‌ واحد مورد رسيدگي‌ و برقرار بودن‌ كنترلهاي‌ داخلي‌ مناسب‌، شامل‌ كنترلهاي‌ مالي‌، كنترلهاي‌ مربوط‌ به‌ رعايت‌ قوانين‌ و كنترلهاي‌ هشدار‌دهنده‌ خطر است‌. مديريت‌ همچنين‌ مسئول‌ ايجاد محيط‌ كنترلي‌ و اتخاذ سياستها و روشهاي‌ لازم‌ براي‌ اطمينان‌ يافتن‌، تا حد ممكن‌، از اداره‌ منظم‌ و مؤثر فعاليت‌ واحد مورد رسيدگي‌ است‌. اين‌ مسئوليت‌ شامل‌ برقراري‌ و اطمينان‌ يافتن‌ از كاركرد مستمر سيستمهاي‌ حسابداري‌ و كنترل‌ داخلي‌ طراحي‌ شده‌ براي‌ پيشگيري‌ و كشف‌ تقلب‌ و اشتباه‌ است‌. اين‌ سيستمها، خطر تحريف‌ ناشي‌ از تقلب‌ يا اشتباه‌ را از بين‌ نمي‌برد، امـا آن‌ را كاهش‌ مي‌دهد. از اين‌ رو،  مسئوليت‌ هرنوع‌ خطر باقيمانده‌ به‌ عهده‌ مديريت‌ است‌.
مسئوليت‌ حسابرس‌
12 .همان‌گونه‌ كه‌ در بخش‌ 20   " هدف‌ و اصول‌ كلي‌ حسابرسي‌ صورتهاي‌ مالي‌ " آمده‌، هدف‌ حسابرسي‌ صورتهاي‌ مالي‌ اين‌ است‌ كه‌ حسابرس‌ بتواند درباره‌ انطباق‌ صورتهاي‌ مالي‌ تهيه‌ شده‌، از تمام‌ جنبه‌هاي‌ با اهميت‌، با استانداردهاي‌ حسابداري‌ اظهارنظر كند.  حسابرسي‌ انجام‌ شده‌ طبق‌ استانداردهاي‌ حسابرسي‌ به‌گونه‌اي‌ طراحي‌ مي‌شود كه‌ از نبود تحريف‌ با اهميت‌ ناشي‌ از تقلب‌ يا اشتباه‌ در صورتهاي‌ مالي‌، اطميناني‌ معقول‌ بدست‌ آيد. اگرچه‌ حسابرسي‌ مي‌تواند عاملي‌ بازدارنده‌ محسوب‌ شود،  اما مسئوليت‌ پيشگيري‌ از تقلب‌ و اشتباه‌ با حسابرس‌ نيست‌ و نمي‌تواند باشد.
محدوديتهاي‌ ذاتي‌ حسابرسي‌
13 .حسابرس‌ نمي‌تواند اطمينان‌ قطعي‌ حاصل‌ كند كه‌ تحريفهاي‌ با  اهميت‌ در صورتهاي‌ مالي‌، كشف‌ خواهد شد.  حسابرسي‌ حتي‌ اگر طبق‌ استانداردهاي‌ حسابرسي‌ برنامه‌ريزي‌ و اجرا شود، باز هم‌ به‌ دليل‌ محدوديتهاي‌ ذاتي‌ حسابرسي‌، اين‌ خطر اجتناب‌ناپذير وجود دارد كه‌ برخي‌ تحريفهاي‌ با اهميت‌ صورتهاي‌ مالي‌، كشف‌ نشود. حسابرسي‌ به‌دليل‌ عواملي‌ مانند بكارگيري‌ قضاوت‌،  استفاده‌ از رسيدگي‌ نمونه‌اي‌، محدوديتهاي‌ ذاتي‌ سيستم‌ كنترل‌ داخلي‌ و اين‌ واقعيت‌ كه‌ بيشتر شواهد در دسترس‌ حسابرس‌ ماهيت‌ متقاعدكننده‌ دارد نه‌ قطعي‌، كشف‌ همه‌ تحريفهاي‌ با اهميت‌ را تضمين‌ نمي‌كند. به‌همين‌ دلايل‌، حسابرس‌ مي‌تواند تنها از كشف‌ تحريفهاي‌ با اهميت‌ در صورتهاي‌ مالي‌، اطميناني‌ معقول‌ بدست‌ آورد.
14. از آنجا كه‌ براي‌ كتمان‌ تقلب‌ ممكن‌ است‌ از طرحهاي‌ پيچيده‌ و سازمان‌ يافته‌اي‌ چون‌ جعل‌، ثبت‌ نكردن‌ عمدي‌ معاملات‌ يا دادن‌ اطلاعات‌ نادرست‌ به‌ حسابرس‌ استفاده‌ شود، خطر كشف‌ نشدن‌ تحريفهاي‌ با اهميت‌ ناشي‌ از تقلب‌، به‌مراتب‌ بيش‌ از خطر كشف‌ نشدن‌ تحريفهاي‌ با اهميت‌ ناشي‌ از اشتباه‌ است‌.  هنگامي‌ كه‌ تقلب‌ با تباني‌ همراه‌ باشد، كشف‌ آن‌ دشوارتر مي‌شود. تباني‌ مي‌تواند باعث‌ شود حسابرس‌ به‌ اين‌ نتيجه‌ برسد كه‌ شواهد، متقاعدكننده‌ است‌،  درحالي‌كه‌ واقعا چنين‌ نيست‌. توانايي‌ حسابرس‌ براي‌ كشف‌ تقلب‌ به‌ عواملي‌ چون‌ مهارت‌ مرتكبين‌،  تكرار و ميزان‌ دستكاري‌،  ميزان‌ تباني‌، اندازه‌ نسبي‌ تك‌تك‌ مبالغ‌ دستكاري‌ شده‌ و ميزان‌ ارشديت‌ افراد درگير بستگي‌ دارد.  روشهاي‌ حسابرسي‌ كه‌ براي‌ كشف‌ يك‌ اشتباه‌ مؤثر است‌ ممكن‌ است‌ براي‌ كشف‌ تقلب‌، بي‌اثر باشد.
فهرست مطالب
تقلب و اشتباه در حسابرسی    2
مقدمه :    2
تقلب و اشتباه در حسابرسی :    2
تقلب‌ و اشتباه‌ و ويژگيهاي‌ آنها    3
 مسئوليت‌ مديريت    5
مسئوليت‌ حسابرس‌    6
محدوديتهاي‌ ذاتي‌ حسابرسي‌    7
ترديد حرفه‌اي‌    9
بحثهاي‌ برنامه‌ريزي‌    10
پرس‌ و جو از مديريت‌    10
خطر حسابرسي‌    13
خطر ذاتي‌ و خطر كنترل‌    13
خطر عدم‌ كشف‌    16
روشهاي‌ لازم‌ در شرايط‌ احتمال‌ وجود تحريف‌    17
ماهيت‌، زمانبندي‌ اجرا و حدود آزمونهاي‌ محتوا.    18
بررسي‌ ارتباط‌ تحريف‌ شناسايي‌ شده‌ با تقلب‌    18
ارزيابي‌ تحريف‌ و اثر آن‌ بر گزارش‌ حسابرس‌    19
مستندسازي‌    20
تاييديه‌ مديريت‌    20
اطلاع‌ رساني‌    23
اطلاع‌ به‌ مقامات‌ ذيصلاح‌ قانوني‌ و اجرايي‌    25
عدم‌ امكان‌ تكميل‌ كار توسط‌ حسابرس‌    26
اطلاع‌ رساني‌ به‌ حسابرس‌ جانشين‌    27
تاريخ‌ اجرا    28
منابع و ماخذ :    29